26.11.2020
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) günler öncesinden ipuçlarını verdiği keşfi duyurdu ve tek doğal uydumuz olan Ay'da su bulunduğuna dair nihai kanıtlara ulaşıldığını açıkladı.
'Su moleküllerinin tespit edildiği' açıklaması, NASA'nın Ay'da üs kurma umutlarını da güçlendirecek.
Amaç, Ay'ın doğal kaynaklarından faydalanıp bu üssün devamlılığını sağlayabilmek.
Bulgular, Nature Astronomy adlı dergide yayımlandı.
Daha önce Ay'ın gölgede kalan kraterlerindeki keşfedilen suyun aksine, bilim insanları Ay'ın Güneş gören yüzünde su molekülleri tespit etti.
Araştırmanın yazarlarından, NASA'nın Maryland'deki Goddard Uçuş Merkezi'nde görevli bilim insanı Casey Honniball, internet ortamında düzenlediği telekonferansta keşfedilen su miktarının yaklaşık '12 ons şişe suya' denk geldiğini söyledi.Araştırmacılar Ay yüzeyinde hidroksil (OH) yerine su buzunun (H2O) olduğunu doğruladı.
NASA'da görevli Jacob Bleacher da araştırmacıların su tortularının yapısının daha iyi anlaşılması için çalışmalara devam etmesi gerektiğini söyledi. Bu çalışmalar, Ay keşiflerinde suyun erişime ne kadar açık olacağının belirlenmesine yardımcı olacak.
Daha önce yürütülen araştırmalar Ay'ın yüzeyinde su bulunduğuna dair işaretler olduğunu ortaya koymuştu ama yeni keşifler, su miktarının sanılandan çok daha fazla olabileceğini gösteriyor.
BBC'ye konuşan Open University'nde görevli bilim insanı Hannah Sargeant, "Bu bize Ay'daki potansiyel su kaynaklarına ilişkin seçenekler sunuyor. Ay'da üssün nereye kurulacağı büyük oranda suyun nerede olduğuna bağlı" dedi.
NASA, 2030'ların başında başlaması planlanan Mars'a insanlı keşif çalışmalarına hazırlık için Ay'a 2024'te bir kadın ve bir erkek astronot göndereceğini duyurdu.
Dr. Sargeant, bu bulguların 'uzak keşfinin daha sürdürülebilir olması' çalışmaları açısından önemli olduğunu belirtip "Bunun bir bölümü bölgedeki yerel kaynakları kullanmak, özellikle de su kaynaklarını" dedi.
Bilim insanları Ay yüzeyinde suyu nasıl buldu?
Yeni keşiflerin ilk adımını Sofia adlı (Stratosfer Kızılötesi Gökbilim Gözlemevi) teleskobu attı.
Değiştirilmiş bir Boeing 747 uçağına yerleştirilen bu teleskop Dünya'nın atmosferinin büyük bir kısmında dolaşıp Güneş Sistemi'ne dair engelsiz görüntüler topladı.
Araştırmacılar kızılötesi teleskobu kullanarak su moleküllerine ait olan renkleri belirledi.
Bilim insanları suyun 'Ay camlarında' kabarcıklar olarak bulunuyor olabileceğini veya sert çevre koşullarından korunma amaçlı toprak taneleri olarak yüzeye dağılmış olabileceğini söylüyor.
Başka bir araştırmada bilim insanları Ay'ın 'soğuk tuzaklar' olarak da bilinen gölgede kalan kısımlarını inceledi. Suyun buralarda kalıcı şekilde yerleşmiş olabileceği düşünülüyordu. Araştırmacılar 'suyun (buz kütlelerinin), Ay yüzeyinin yaklaşık 40 bin kilometrekaresinde mahsur kalmış olabileceği' sonucuna vardı.
Keşif ne anlama geliyor?
Dr. Sargeant, "Bu, üs kurmak isteyeceğimiz yerler listesini genişletmiş oluyor" dedi.
Gelecek birkaç yıl için planlanan birkaç tek seferlik Ay misyonları var. Ama uzun vadede, Ay'ın yüzeyine kalıcı üs kurma planları yapılıyor.
Open University'de görevli araştırmacı Dr. Sargeant, "Bunun bazı etkileri olabilir. Bize bazı incelemeleri yapabilmemiz için zaman kazandırabilir. Ay üs fikriyle ve nereye gideceğimizle ilgili hali hazırda çalışmalarımız devam ediyor. Ama şimdi bunlar daha umut verici oldu" dedi.
"Zaten Ay'a gideceğiz" diyen Dr. Sargeant, "Ama bu bize daha fazla seçenek sunuyor ve gideceğimiz yeri daha heyecanlı hale getiriyor" diye konuştu.
Uzmanlar, buz ve suyun nasıl çıkarılacağı tespit edildikten sonra 'Ay ekonomisinin' de geleceğine ilişkin temellerin atılacağını söyledi.
Roket yakıtını Dünya'dan göndermek yerine Ay'da üretmek, maliyeti de daha düşürecektir. Dolayısıyla Ay keşfine çıkanlar Dünya'ya dönmek istediklerinde veya başka yerlere gitmek istediklerinde suyu, uzay araçlarının enerjisi için yaygın olarak kullanılan hidrojen ve oksijene dönüştürmek için kullanabilir.
Ay'da yakıt dolumu yapmak, uzay seyahatlerinin maliyetini de düşürür ve Ay'daki üssü mali açıdan daha karşılanabilir hale getirir.
Kaynak :BBC